PANATHENAEA

PANATHENAEA

Erichthonius Vulcani filius Minervae festum instituit, et Α᾿θήναια vasi dicas Minervalia, vocavit. Harpocration, Η῎γαγε δὲ τὴν ἑορτὴν ὁ Ε᾿ριχθόνιος ὁ Η῾φαίςτου, καθά φασιν Ε῾λλάνικός τε καὶ Α᾿νδροτιὼν, ἑκάτερος εν πρώτῃ Α᾿τθίδος πρὸ τούτου δὲ Α᾿θήναια ἐκαλεῖτο. Πρὸ τούτου, h. e. ante Theseum. Ille enim omnibus Atticae populis in unam civitatem redactis, instauravit, et, ut inquit Plut. Παναθήναια θυσίαν ἐπόιησε κοινήν. Pausan. in Arcadicis: Τούτῳ γὰρ τῷ ἀγῶνι Α᾿θήναια ὄνομα ἦν. Παναθήναια δὲ κληθῆναί φασιν ὑπὸ Θησέος, ὅτι ὑπὸ Α᾿θηναίων ἐτέθη συνειλεγμένων εἰς μίαν ἁπάντων πόλιν. Suidas, Παναθήναια, Α᾿θὴνῃσιν ἑορτὴ ἐπὶ τῷ ὑπὸ Θησέως γινομένῃ συνοικισμῷ. Πρῶτον ὑπὸ Ε᾿ριχθονίου τοῦ Η῾φαίςτου καὶ Α᾿θηνᾶς, ὕςτερον δὲ ὑπὸ Θησέως συναγαγόντος τοὺς δήμους εἰς ἄςτυ. Sed Theodoretus l. 1. Graecanicarum affectionum, sive sermonum de Fide, eorum anthorem Orphea facit. Ceterum duplicia fuêre, Magna, et quinquennalia; Parva et annua. Harpocration, Διττὰ Παναθηναῖα ἤγετο Α᾿θήνῃσι τὰ μὲν καθ᾿ ἕκαςτον ενιαυτὸν, τὰ δὲ διὰ πενταετηρίδος, άπερ καὶ μεγάλα ἐκάλουν. Eadem totidem verbis Suidas. Verum auctor argumenti, quod orationi Demosthenis contra Midiam praefigitur, magna quinquennalia, sed parva triennalia, fuisse tradit: Διάφοροι παρὰ Α᾿θηναίοις ἥγοντο ἑορταί. εν αἷς ἦν τὰ Παναθήναια, ἅπερ ἦν διπλᾶ, μικράτε καὶ μεγάλα. Καὶ τὰ μὲν μεγάλα κατὰ πενταετηρίδα ἐτελεῖτο; τὰ δὲ μικρὰ κατὰ τριετηρίδα. Falsus igitur est Scholiastes Aristophanis in Face, ad hunc versum,

Καί σοι τὰ μέγαλ᾿ ἡμεῖς Παναθήναι ἄξομεν.

Ο᾿υχ᾿, inquit, ὡς καὶ μικρῶν ὄντων τοῦτό φησι, ἀλλ᾿ αὔξων τὴν χάριν. Dixi festum communiter ab omnibus Atticae populis actum, nam et singuli bovem mittebant instaurandis sacrificiis; hinc ea carnium copia, quae tantae multitudini in epulas sufficeret. Scholiastes Aristoph. in Nebulas, Ε᾿ν τοῖς Παναθηναίοις πόλεις ἔπεμπον βοῦς ὅθεν δαψίλεια τῶ κρεῶν. Nec vero siccam fuisse viscerationem, argumento sunt pocula maximae capacitatis, et ut Athenaeus ait, Δίχοα καὶ μείζονα, h. e. duorum congiorum et maiora, quae ab eqdem hôc festô Παναθηναϊκά. In pompa senes olei ramum gestabant, quos ideo Θαλλοφόρους appellabant. Aristoph. in Vespis.

Ουκέτι πρεσβυτῶν ὄχλος

Χρήσιμος ἐςτ᾿ οὐδ᾿ ἀκαρῆ.

Σκωπτόμενοι γὰρ ἂν εν

Ταῖσιν ὁδοῖς ἁπάσαις

Θαλλοφόροι καλούμεθ᾿.

Cui muneri deligebantur senes, non ili quidem passi et rugosi, sed formâ praestantes, et in ipso vergentis aetatis occasu vigorem aliquem ostentantes. Xenophon in Convivio: Α᾿λλ᾿ οὐδὲ μὲν τοι ταύτῃ γε ἀτιμαςτέον τὸ κάλλος, ὡς ταχὸ παρακμάζον, ἐπεὶ ὥσπερ γε παῖς γίγνεται καλὸς, οὕτω καὶ μειράκιον, καὶ ἀνὴρ καὶ πρεσβύτης. Θαλλοφόρους δὲ τῇ Α᾿θηνᾷ τοὺς καλοὺς γέροντας ἐκλέγονται, ὡς συμπαιομαρτοῦντος πάσῃ ἡλικίᾳ τοῦ κάλλους. Haec ille. Hisce ceremoniis Minervam oleae inventricem ostendebant: quo etiam spectat, quod oleâ coronabantur Athletae, praemiique locô vas olei accipiebant. Suidas, Καὶ ὁ νικῶν ςτεφανοῦται ἐλαίᾳ πλεκτῇ. Scholiastes Comici, Κέραμιον ἑλαίου ἐλάμβανον οἱ νικῶντες. In hunc usum symbolam conferebant, quicumque oliveta possidebant: unde ἀπὸ τοῦ μείρεςθαι, i. e. dividere, ipsas oleas μορίας appellari tradiderunt. Aristophanis Schol. in Nebulis: Μορίαι, ἐλαῖαι ἐκλήθησαν, διὰ τὸ πάντα ἄνθρωπον κεκτημένον ἐλαίας ἀναγκάζεςθαι μέρος τι παρέχειν εἰς τὰ Παναθήναια. In eadem pompa circumferebatur peplum a virginibus contextum, in quo gesta Minervae depicta conspiciebantur. Meminit eius Euripides in Hecuba. Ad quem locum Scholiastes: Ε῎θος ἦν εν Α᾿θήναις ὑφαίνειν τὰς παρθένους τῇ Α᾿θηνᾷ πέπλον, ἔχοντα τὰς ἀριςτείας τῆς Θεοῦ πολεμικῆς οὔσης καὶ ἅ κατὰ Γιγάντων ἐπράξατο μετα τοῦ Διὸς. Υ῾φαινον δὲ εν τοῖς Παναθηναίοις. Comici Enarrator, Enceladum in peplo expressum ait, quem Minerva occidit: τῷ πέπλῳ ενέγραπτο Ε᾿γκέλαδος, ὃν ἀνεῖλεν Α᾿θηνᾶ. Generatim Proclus in Timaeum Platonis Ο῾ τῶ Παναθηναίων πέπλος ἔχει τοὺς Γίγαντας νικωμένους ὑπὸ τῶ Ο᾿λυμπίων θεῶν. Sed observabatur hic mos in magnis Panathaeis tantum, quae singulô quinquenniô celebrabantur. Plautus in Mercatore Frolog. v. 65.

Neque nisi quinto quoque anno posse invisere

Urbem: atque extemplo inde ut spectavissem peplum,

Rus rursum confestim exigi solitum a patre.

Harpocration quoque meminit Πέπλου τοῦ ἀναγομένου τῇ Αθηνᾷ τοῖς μεγάλοις Παναθηναίοις. Itaque non video, quâ ratione possit excusari, quod in Scholiis Comici legitur ad Equites: Ε᾿πεσκευάζετο οὖν ὁ πέπλος καθ᾿ ἕκαςτον ενιαυτὸν, καὶ ἐπομπεύετο εν τοῖς Παναθηναίοις. Hîc praeterire nequeam ritum in peplo notabilem; quod scil. ei nomina bene de Rep. meritorum intexerentur Suidas, Νικήσαντες Α᾿θηναῖοι πέπλον ἐποίησαν τῇ Αθηνᾷ, καὶ ἀνέγραψαν τοὺς ἀρίςτους εν αὐτῷ. Eadem habet Aristoph. Scholiastes. Respexit hunc morem Virgilius, seu quisquis alius in Ciri:

Sed magno intexens, si fas est dicere, peplo,

Qualis Erechtheis olim portatur Athenis,

Debita cum castae soluntur vota Minervae,

Tardaque confectô redeunt quinquennia lustrô.

Unde viros fortes et bono patriae natos, Aristophanes in Equitibus, appellat ἀξίους τοῦ πέπλου. Λαμπαδηδρομίας cum Promethiis et Vulcanalibus, Panathenaea communes habuerunt: nisi quod in his equites decurrerent. Plato l. 1. de Rep. Λαμπὰς ἔςται πρὸς ἑσπέραν ἀφ᾿ ἵππων τῇ θεᾷ. Et Xenophon in Convivio: Η῏ν γὰρ Παναθηναίων τῶ μεγάλων Ι῾πποδρομία. Hos ludos in veste tincta spectare nefas erat, uti constat ex Nigrive Luciani. Castellanus.

Nic. Lloydius. Coeterum utraque mense Hecatombaeone iam affectô, celebrata fuêre, et lampadis certamen, quod iis certabatur, in Ceramico extra urbem sive in Academia peragebatur, cum in Piraeo illud vigeret, quod fiebat in Minervae honorem, Agebantur autem eadem in Minoribus, quae in Maioribus, si peplum excipias, qui in Maioribus tantum Panathenaeis inferebatur. Pompam ludosque tinctâ veste spectare, vetuit Lex: Ε᾿ν τῷ τῶν παναθηναίων ἀγῶνι μὴ ἐξεῖναι τῷ βαπτὸν ἔχοντι ἱμάτιον θεωρεῖν, Non licere in veste tincta Panathenaeorum pompam ludosque spectare: Qui secus fecerat, in ius rapiebatur ad Agonothetam, qui in eum antmadvertcbat, ut discimus ex Luciano in Nigrino. Sed nec peplum solum in Maioribus inferri, verum etiam Homeri carmina a Rhapsodis recitari moris erat, ex lege: Καθ᾿ ἑκάςτην πενταετηρίδα Παναθηναίων τὰ τοῦ Ο῾μήρου ἔπη ῥαψῳδεῖθαι, Panathenaeis maioribus Rhapsodi Homeri carmina recitent; quam Pisistrati filius Hipparchus tulit, ut testis est Lycurgus εν τῷ κατὰ Λεωκράτους, Aelian. Var. Histor. l. 8. c. 2. etc. Hipparchum postea aemulatus est Aristoteles, de cuius Peplo vide suo locê. Inferebatur vero Peplus Panathenaeis maxima cum pompa, prosequebantur enim Athenienses omnis ordinis, omnis aetatis, neque Athenienses tantum, sed et inquilini: et quidem mares cum ligonibus, feminae cum hydriis et umbellis. Qua de re lex exstat apud Harpocrationem, Τοὺς μετοίκους εν ταῖς πομπαῖς, αὐτοὺς μὲν σκάφας φέρειν. τὰς δὲ θυγατέρας αὐτῶν ὑδρεῖα καὶ σκιάδια, Inquilini in pompâ ligones ferant: eorumque filiae hydrias et umbellas. Quam scripsisse videntur Inquilinis Athenienses, circa belli Peloponnesiaci tempora, ubi Athenienses prosperô rerum suarum successu corrupti insolescere coeperunt; vide Aelian. Var. l. 6. c. 1. et plura de his apud Sam. Petitum Comm. in LL. Atticas l. 1. tit. 1.